انتقال انرژی الکتریکی معمولا به دو صورت انجام می گیرد:
1- انتقال برق در فواصل طولانی و در سطح ولتاژ بالا با استفاده از ترانسفورماتورهای قدرت.
2- توزیع برق از پستها به مصرف کننده های مختلف با استفاده از ترانسفورماتورهای توزیع.
مطابق استاندارد IEC60076 ترانسفورماتور به تجهیز استاتیکی اطلاق می شود که شامل دو یا تعداد بیشتری سیم پیچ است که به واسطه ی القای الکترومغناطیسی ولتاژ و جریان متناوب را به ولتاژ و جریانی معمولا با مقدار متفاوت، در همان فرکانس به منظور انتقال توان الکتریکی تبدیل می کند.
در ایران ترانسفورماتورهای قدرت دارای ولتاژ اولیه 230kV و 400kV و ترانسفورماتورهای فوق توزیع دارای ولتاژ اولیه تا 132kV می باشند. ترانسفورماتورهای توزیع نیز معمولا تا ولتاژ اولیه 33kV ساخته می شوند.
ترانسفورماتورهای قدرت از تجهیزات اساسی شبکه انتقال بوده که نقش مهمی در حفظ قابلیت اطمینان و پایداری شبکه دارند و با توجه به قیمت بالای این تجهیز، نگهداری و بهره برداری مطلوب از آنها اهمیت ویژه ای دارد.
صرفنظر از ابعاد و کاربرد، ترانسفورماتورها در تجهیزات تشکیل دهنده زیر اشتراک دارند:
1- استفاده از ورقه های آهنی مغناطیسی مخصوص، به عنوان هسته که میدان مغناطیسی بزرگی را ایجاد می کنند.
2- استفاده از مس یا آلومینیوم به عنوان هادی سیم پیچ
3- استفاده از مواد سلولزی مانند کاغذ فشرده و Pressboard به عنوان مواد عایقی جامد
4- استفاده از روغن به عنوان سیال عایقی و خنک کننده
انواع ترانسفورماتورهای توزیع
انواع متداول ترانسفورماتورهای توزیع عبارت است از:
1- ترانسفورماتور توزیع بزرگ: این نوع ترانسفورماتورها دارای توان نامی بالاتر از 5MVA بوده و انرژی الکتریکی را از سطوح ولتاژی بالاتر دریافت و با کاهش ولتاژ، به پستهای پایین دست یا مشترکین صنعتی پر مصرف انتقال می دهند.
2- ترانسفورماتورهای توزیع متوسط: این نوع ترانسفورماتورها دارای توان نامی بین 400kVA تا 5MVA بوده و برای کاهش ولتاژ به منظور توزیع انرژی در مناطق شهری و همچنین کاربردهای صنعتی استفاده می شوند.
3- ترانسفورماتورهای توزیع کوچک: این نوع ترانسفورماتورها دارای حداکثر توان نامی 315kVA بوده و برای کاهش سطح ولتاژ به منظور برق رسانی به مناطق کم جمعیت مورد استفاده قرار می گیرند.
انواع ترانسفورماتورهای قدرت
انواع متداول ترانسفورماتورهای قدرت عبارت است از:
1- ترانسفورماتورهای افزاینده نیروگاهی: این ترانسفورماتورها، ولتاژ ژنراتور را به سطح ولتاژ انتقال (در ایران تا 400kV) افزایش می دهند.
2- ترانسفورماتورهای کاهنده: شبکه انتقال و فوق توزیع پیش از رساندن ولتاژ به مقدار مورد نیاز مصرف کننده نهایی، خود سطوح ولتاژ متفاوتی دارند. در بین این سطوح ولتاژی متفاوت، از ترانسفورماتورهای کاهنده استفاده می شود. با حرکت به سمت مصرف کننده نهایی توان نامی ترانسفورماتورها نیز کاهش می یابد.
3- ترانسفورماتورهای شبکه انتقال: این ترانسفورماتورها، شبکه های با سطوح ولتاژی متفاوت را به منظور جابجایی توان اکتیو و راکتیو به یکدیگر متصل می کنند.
4- ترانسفورماتورهای کوره: این ترانسفورماتورها در صنایع فولاد و متالوژی کاربرد دارند. ویژگی اصلی این ترانسفورماتورها جریان زیاد در سمت ثانویه است. همچنین ویژگی دیگر ترانسفورماتورهای کوره، بازه وسیع تغییرات ولتاژ ثانویه است.
